Horft fram á veginn: Barátta, biðstaða eða búið

Ef litið er á aðildarviðræðurnar að Evrópusambandinu í samhengi íslenskra stjórnmála nú, þegar fáir efast um að stefni í ríkisstjórn Framsóknar og Sjálfstæðisflokks, er staðan ekki eins einföld og ætla mætti.

Búið: Á Heimssýnarblogginu voru á þriðjudaginn færð rök fyrir því að beinast lægi við að hætta viðræðunum færu þessir flokkar saman í stjórn. Jafnframt var bent á að það kynni að vera úrlausnarefni hvernig það yrði gert með formlegum hætti. Þarna var gengið út frá því að fyrirvari beggja flokkanna um að viðræðum yrði ekki haldið áfram nema að undangenginni þjóðaratkvæðagreiðslu væri óþarfur. Unnt væri að hætta strax. Fyrirvarinn væri settur inn til að halda opnum möguleika á að fara í samstarf við flokka sem vildu halda aðildarviðræðum og aðlögunarferli áfram. Verði viðræðum hætt er málið búið, ekki aðeins í bili heldur um langa hríð. Og hægt að snúa sér að mikilvægari málefnum sem þarfnast úrlausnar. Þar er mikið verk að vinna fyrir okkur vinstra fólkið að veita hægri öflunum gríðarlegt aðhald og koma í veg fyrir að farið verði inn á brautir frekari einkavinavæðingar og niðurskurðar í samfélagsmálum, svo sem heilbrigðismálum. Óneitanlega væri það skynsamlegri barátta en að standa í argaþrasi um ESB.

Barátta: Vera má þó að þrátt fyrir góðan rökstuðning muni þessir flokkar velja þann kost að láta fara fram þjóðaratkvæðagreiðslu um hvort halda eigi viðræðum áfram. Það yrði þá líklegast gert vegna ákafra ESB-sinna sem er að finna í báðum flokkunum. Nú þekki ég ekki til innanbúðar í þessum flokkum enda langt vinstra megin við þá. En þessi möguleiki er fyrir hendi. Þá væri framundan barátta ESB-sinna og okkar hinna. Þótt kosningin yrði að forminu til um hvort halda ætti aðildarviðræðum og aðlögunarferli áfram þá myndi umræðan alla vega að hluta til snúast um hvort Ísland ætti að ganga í ESB. Vítin frá nýliðnu kjörtímabili eru til að varast, vinstri menn verða að taka málefnalega afstöðu en ekki lenda í skotgröfum gegn komandi ríkisstjórnarflokkum og styðja aðild bara til að klekkja á andstæðingum. Meiri reisn væri í því að leiða baráttu sem fjallar um það hvers vegna ekki er rétt að ganga lengra í aðlögun að ESB. Rök vinstri manna skýra það best.

Biðstaða: Það hefur gerst fyrr að marklaust orðalag um mikilvæg málefni sé valið í stjórnarsáttmálum. Oftast er það til að kaupa sér tíma. Verði sú niðurstaðan í komandi stjórnarsáttmála að einhvers konar biðstaða komi upp, til dæmis með því að framlengja núverandi ástand hægagangs í viðræðum (á yfirborðinu alla vega), þá kemur upp biðstaða. Í biðstöðu eru oft teknar mjög vondar ákvarðanir, fyrir luktum dyrum og án lýðræðislegrar umræðu. Vondur kostur.

-AB

Sífellt háværari kröfur um afnám evrunnar

Hvaðanæva úr ríkjum ESB berast fréttir um sívaxandi efasemdir manna um framtíð evrunnar. Þessar raddir heyrast jafnvel ekkert síður í sjálfu kjarnalandi evrusvæðisins Þýskalandi. Fyrir fáum dögum var það fyrrv. varakanslari og nú er það fyrrv. fjármálaráðherra, Oskar Lafontaine.

 

Lafontaine segist óttast að verði ekki horfið frá evrunni muni Suður-Evrópa snúast gegn Þjóðverjum og áhrif þeirra í Evrópu muni dvína hratt. Oskar Lafontaine var fjármálaráðherra Þýskalands, þegar evran var tekin upp. Síðar yfirgaf hann flokk sinn, jafnaðarmannaflokkinn SPD, og tók þátt í stofnun nýs flokks, Vinstri flokksins. Nú hvetur hann beinlínis til þess í grein á vefsíðu flokks síns, að horfið verði frá evrunni. Hann segir að vonir um að evran mundi knýja fram skynsamlega efnahagspólitík hafi ekki ræst og sagði að sú aðferð að þvinga Spán, Portúgal og Grikkland til „innri“ gengislækkunar væri „katastrófa“.

 

Lafontaine bendir á að efnahagsástandið á evrusvæðinu fari óðum versnandi og sé nú að færast á það stig að lýðræðið kunni að vera í hættu. Hann segir að það muni brátt renna upp fyrir Þjóðverjum að Suður-Evrópa og þar með Frakkar verða tilneydd til að berjast gegn þýskum yfirráðum fyrr eða síðar.

 

Í fyrradag sögðum við frá því að Joschka Fischer, sem var annar æðsti valdamaður Þýskalands á árunum 1998-2005 hefði komist svo að orði að stjórnmálalegt stórslys hefði hlotist af evrukreppunni og Evrópusambandið væri að liðast í sundur í kjarnanum. „Skortur Evrópumanna á tiltrú á Evrópu um þessar mundir er mun hættulegri en sá titringur á mörkuðum sem borið hefur á á ný, enda verður hann ekki leystur með því að Seðlabanki Evrópu auki peningamagn í umferð,“ var haft eftir fyrrum utanríkisráðherra Þjóðverja og varakanslara.

 

En hjá Samfylkingunni og ASÍ kemst ekkert annað að en ofurtrúin á nauðsyn þess að Íslendingar gangi í ESB til að taka upp evru!

Um lýðræðislegar ESB kosningar!

Kjarnastarfssemi ESB er evran. Á sínum tíma voru Svíar plataðir inn í ESB með mjög naumum meirihluta. Fyrir og eftir atkvæðagreiðslu var meirihluti á móti en í augnablik tókst að ala á hræðsluóróðri, m.a. á þá leið að Norðmenn væru á leiðinni inn.

Þetta er einmitt það lýðræði sem ESB sinnar hér á landi telja öðru lýðræði ofar. Í aðild Svía er fólgið að þeir eru í reynd skyldaðir til að taka upp evru,- það er ekki spurning um hvort heldur hvenær. Þeir hafa enga undanþágu eins og Bretar og Danir.

En nú ber svo við að færri og færri Svíar eru hrifnir af ESB og evru. Stuðningurinn er kominn niður í 9%. Er þáekki timabært að lýðræðið hafi sinn gang og menn kjósi um að Svíar gangi út! Og í Bretlandi er sama staða.

En þá bregður svo að hinir lýðræðiselskandi ESB sinnar þessara landa telja af og frá að lýðurinn fái að ráða. 

Í kosningavertíðinni skrifaði Atli Harðarson heimspekingur og skólameistari á Akranesi athyglisverða grein um hin Macchiavellísku sýn ESB sinna. Þar segir m.a.:

Á næstu áratugum koma vísast kollsteypur, alls konar hryðjuverk, ógnir og skelfingar, kannski stríð úti í heimi, nýjar kreppur - eitthvað sem hristir vel upp í fólki svo almenningsálit sveiflast til í nokkrar vikur, jafnvel mánuði. Ef umsóknin stendur munu á endanum atburðir verða sem valda því að fylgi við aðild sveiflast aðeins yfir 50% í dálitla stund og þá skiptir öllu að hægt sé að vinna hratt. Þegar þar að kemur má sem best láta svo heita að búið sé að opna alla kaflana og kíkja í alla pakkana en það skiptir ekki öllu máli. Bara að kýla á fjandans þjóðaratkvæðagreiðsluna og málinu er reddað. 

Sjá nánar, grein Atla í heild, hér: http://bjarnihardar.blog.is/blog/bjarnihardar/entry/1292871/

Fyrrv. varakanslari Þýskalands: ESB er að liðast í sundur í kjarnanum!

Ríkjabandalagið sem Össur og Árni Páll eru enn að reyna að troða Íslandi inn í mun liðast í sundur nema því aðeins að fullveldisframsal aðildarríkja og samruni verði miklu stórfelldari en orðið er. Þetta boðar fyrrv. varakanslari og utanríkisráðherra Þýskalands, Joschka Fischer.

 

Í grein sem birtist í Morgunblaðinu 4. maí s.l. undir fyrirsögninni: „Það sem grefur undan Evrópu“ segir Joschka Fischer, sem var annar æðsti valdamaður Þýskalands á árunum 1998-2005 m.a:

 

 Stjórnmálalegt stórslys

 

„Á meðan ró var yfir mörkuðum afhjúpaði kreppan á Kýpur til fulls hið stjórnmálalega stórslys sem hlotist hefur af evrukreppunni: Evrópusambandið er að liðast í sundur í kjarnanum. Skortur Evrópumanna á tiltrú á Evrópu um þessar mundir er mun hættulegri en sá titringur á mörkuðum sem borið hefur á á ný, enda verður hann ekki leystur með því að Seðlabanki Evrópu auki peningamagn í umferð.“

 

Úrelt aðferðafræði

 

„En eftir því sem fjármálakreppan hefur grafið undan þessum undirstöðum er traust farið að víkja fyrir vantrausti, samstaða er að láta undan fyrir fornum fordómum (og jafnvel nýju hatri milli hins fátæka suðurs og hins ríka norðurs) og málamiðlun má sín lítils fyrir fyrirskipunum. Og aftur er Þýskaland í miðju sundrungarinnar.

Það er vegna þess að Þýskaland, sem er langöflugasta hagkerfið innan Evrópusambandsins, hefur knúið fram aðferðafræði til að yfirvinna evrukreppuna sem virkaði fyrir Þýskaland í upphafi aldarinnar, en við gjörólíkar efnahagsaðstæður, innan lands og utan. Það er vegna þess að fyrir Evrópuríkin í suðri sem eru í vanda stödd hefur blandan af aðhaldi og kerfislægum breytingum, studd af Þýskalandi, reynst banvæn, enda skortir á þriðju og fjórðu þættina; eftirgjöf skulda og hagvöxt.

Það er aðeins tímaspursmál hvenær kjósendur í einu af stóru Evrópuríkjunum sem glíma við fjármálakreppu kjósa sér forystu í stjórnmálunum sem fellst ekki lengur á fyrirmæli um aðhaldsaðferðir.“

 

Áframhaldandi efnahagslega hnignun

 

„Umhyggjusemin hefur svo sannarlega verið ströng og hefur haft í för með sér hraðan efnahagslegan samdrátt, gríðarlegt atvinnuleysi (allt að 50% meðal ungs fólks) og áframhaldandi efnahagslega hnignun, sem hlýst af aukinni vaxtabyrði. Svo sannarlega. Öll evruríkin ganga nú í gegnum hægvaxtarskeið, ef ekki kreppu.“

 

Og lausnarorð Fischer er: enn víðtækari „tilfærsla á fullveldi“

 

„Það hefur lengi verið ljóst hvað þarf að gera. Verðmiðinn á því að myntbandalagið komist af, og þar með Evrópuverkefnið, er nánara samstarf: bankabandalag, fjármálabandalag og stjórnmálalegt bandalag. Þeir sem eru þessu mótfallnir vegna þess að þeir óttast sameiginlega ábyrgð, tilfærslu fjármuna frá ríkum til fátækra, og að missa fullveldið munu þurfa að sætta sig við endurkomu þjóðríkisins í Evrópu - og þar með brotthvarf þess frá alþjóðasviðinu. Enginn valkostur - og svo sannarlega ekki óbreytt ástand - mun þar duga.

Það er orðin almenn vitneskja í Evrópu að áframhaldandi fjármálakreppa muni annaðhvort tortíma Evrópusambandinu eða leiða af sér stjórnmálalegt bandalag og að án samstöðu um lausn á núverandi skuldavanda og án skrefa í átt til sameiginlegrar útgáfu nýrra skuldabréfa, verður evrunni ekki bjargað. Slík skref munu hafa í för með sér að víðtæk tilfærsla á fullveldi verður óhjákvæmileg. Eru Þýskaland - og Frakkland - reiðubúin til þess?“

 

En hér  heima á Íslandi er enn til hópur manna sem þrætir ákaft fyrir að aðild að ESB hafi í för með sér nokkurt framsal á fullveldisréttindum aðildarþjóða. - RA

9% Svía vilja taka upp evruna

Framhald á heimsvaldastefnu

Björn S. Stefánsson skrifar athyglisverðan pistil í Morgunblaðið í liðinni viku. Þar setur hann Evrópusamrunann í stríðsárasamhengi. Það er vitaskuld umdeilanlegt að setja útþenslustefnu ESB í svo beint samhengi við Þriðja ríki Þýskalands eins og Björn gerir en engu að síður ljóst að fyrst og síðast ræður heimsvaldastefna gamalla herraþjóða ferðinni í Brussel. Grein Björns er svohljóðandi:  

Næst förum við öðru vísi að

Jóhannes Snorrason (1917-2006), yfirflugstjóri, beitti sér mjög gegn aðild Íslands að Evrópska efnahagssvæðinu, sem tekist var á um fyrir einum tveimur áratugum. Ég kynntist honum í þeirri baráttu. Hann sagði mér þá, af hverju hann væri knúinn í baráttunni. Það var þannig, að hann lærði að fljúga í Kanada í stríðinu, og fyrst eftir stríð flaug hann milli Kanada og Evrópu. Eitt sinn varð hann í vélinni áheyrandi að tali þýskra farþega. Þeir hafa væntanlega ekki gert ráð fyrir, að flugmaður á kanadískri vél skildi þýsku, eins og Jóhannes gerði eftir menntaskólanám á Akureyri. Þeir þóttust eiga dálítið undir sér, heyrðist honum. Stríðslokin voru rædd, og þeir sögðu: Næst förum við öðru vísi að. Jóhannes kvaðst líta á myndun Evrópska efnahagssvæðisins í þessu ljósi - með því sæktu Þjóðverjar fram - og orð þeirra sóttu á hann.

Í vetur hitti ég í fyrsta sinn eftir tuttugu ár son Jóhannesar, Snorra bónda á Augastöðum í Hálsasveit og refaskyttu. Það var í Snorrastofu (Sturlusonar) í Reykholti. Hann flutti þar erindi um refinn. Á eftir ræddi ég við Snorra um sögu Jóhannesar af samtali þýsku farþeganna og hvers vegna hann hafði hana ekki með um árið í skrifum sínum. Mér hafði dottið í hug, að sem flugmaður hefði hann almennt verið bundinn trúnaði um það, sem hann yrði vitni að í starfi, þótt hann segði mér þetta að vísu. Snorri taldi, að trúnaðinum hlyti nú að vera aflétt.

Í Morgunblaðinu 11. f.m. er grein eftir Atla Harðarson, sem lýsir því, hvernig nú er farið að því að taka Ísland. Það var öðru vísi farið að fyrir stríð, þegar Þjóðverjar voru hér undir ýmsu yfirskini. Síðar mátti átta sig betur á því. Grein Atla heitir Hvernig er hægt að komast í Evrópusambandið þótt flestir vilji vera fyrir utan það?

BJÖRN S. STEFÁNSSON, dr. scient.    (Birt í Morgunblaðinu 1. maí sl.)

Hjörleifur: ESB-andstaðan til vinstri hverfur ekki með hókuspókus-orðaleppum

Hjörleifur Guttormsson segir að hugmyndir um nánara samstarf VG og Samfylkingar séu innihaldslausar meðan grundvallarafstaða flokkanna til ESB-aðildar sé gjörólík.

 

Í upphafi greinar sem hann ritar í Morgunblaðið s.l. föstudag segir hann að niðurstaða kosninganna endurspegli „vonbrigði kjósenda með fráfarandi ríkisstjórn og óraunsæjar væntingar margra um töfralausnir eins og þær sem fólust í kosningaloforðum Framsóknarflokksins.

 

Fráfarandi ríkisstjórn hóf feril sinn vorið 2009 með tundurskeyti í farangrinum þegar ákveðið var að sækja um aðild að Evrópusambandinu. Forysta VG hefur við engan að sakast nema sjálfa sig vegna fylgistaps í nýafstöðnum kosningum og kom þó fleira til en ESB-umsóknin. Málefnalegt flokksstarf og samráð við grasrótina lagðist að mestu af síðustu árin. Með ákvörðun um að stefna að olíuleit og olíuvinnslu á Drekasvæðinu laskaðist jafnframt alvarlega trúverðugleiki VG í umhverfismálum.  Hrun Samfylkingarinnar er þó enn sögulegra og ástæðurnar margþættar. Ósveigjanlegur starfsstíll og brotlending í stjórnarskrármálinu á þar eflaust drjúgan hlut að máli ásamt niðurskurði til velferðarmála, ekki síst á heilbrigðissviði.

 

Óvenjumikil endurnýjun

 

Sjálfsagt er að óska nýjum þingmönnum til hamingju með inngöngu á þjóðþingið. Endurnýjun er holl fyrir Alþingi svo og aðkoma fulltrúa mismunandi kynslóða. Hins vegar er örskammur starfsaldur þorra þingmanna umhugsunarefni. Ekki færri en 27 nýkjörnir þingmenn taka nú sæti á Alþingi og 14 til viðbótar hafa aðeins átt þar setu síðan 2009. Með ýmsum þeim sem féllu út af þingi í kosningunum eða hættu á kjörtímabilinu hverfur mikilvæg reynsla sem hætt er við að skili sér ekki til nýrra þingflokka. Ég tek sem dæmi umhverfismálin en 2/3 af þeim sem áttu sæti í umhverfis- og samgöngunefnd á síðasta þingi eru nú horfnir af vettvangi. Meðal þeirra sem báru hitann og þungann af þeim málaflokki í tíð fyrri ríkisstjórnar voru Guðfríður Lilja Grétarsdóttir, Mörður Árnason, Álfheiður Ingadóttir, Ólína Þorvarðardóttir og Atli Gíslason sem óháður þingmaður. Einnig féll út af þingi Skúli Helgason, formaður þverpólitískrar nefndar um eflingu græna hagkerfisins.

 

Staða umhverfismála áhyggjuefni

 

Margt jákvætt náðist fram í umhverfismálum á síðasta kjörtímabili. Ber þar hæst Rammaáætlun og setningu nýrra laga um náttúruvernd. Svandís Svavarsdóttir var nýliði í þessum málaflokki og tók vorið 2009 við sem ráðherra af Kolbrúnu Halldórsdóttur sem verið hafði öflugur talsmaður VG í náttúruvernd um tíu ára skeið. Skarð Kolbrúnar var vandfyllt en Svandís var fljót að fóta sig á þessu sviði og skilaði um margt góðu verki sem ráðherra. Í ljósi kosningaúrslitanna og viðhorfa stjórnarandstöðunnar á Alþingi síðustu árin er rík ástæða til að hafa áhyggjur af stöðu umhverfismála í nýju kjörtímabili. Nægir þar að minna á  andóf sjálfstæðis- og framsóknarþingmanna gegn Rammaáætlun og hótunum um að breyta þeirri niðurstöðu sem fékkst við afgreiðslu hennar á þingi. Voru þó í henni alvarlegar brotalamir, einkum varðandi Reykjanesskaga. Umhverfisvernd nýtur vissulega vaxandi stuðnings í samfélaginu eins og mikil þátttaka í Grænu göngunni í Reykjavík 1. maí er til vitnis um. Ráðandi viðhorf og fátæklegur stuðningur við málaflokkinn í Sjálfstæðis- og Framsóknarflokki gefur hins vegar ekki tilefni til bjartsýni á nýbyrjuðu kjörtímabili, nái þessir flokkar saman um stjórnarmyndun.

 

Örar breytingar – nýjar blikur

 

Nýliðin kosningabarátta var efnislega óvenju fátækleg og bar ekki vott um hugmyndaauðgi eða greiningu á örum samfélagsbreytingum sem eiga sér stað hérlendis og á alþjóðavettvangi.

Þannig leiddu flokkarnir að mestu hjá sér að ræða um afstöðuna til Evrópusambandsins, að ekki sé talað um EES-samninginn og þörfina á endurskoðun hans. Hugmyndir um nánara samstarf VG og Samfylkingar sem bar á góma hjá formönnum flokkanna strax og kosningaúrslit lágu fyrir eru innihaldslausar nema annarhvor flokkurinn breyti formlega um grundvallarafstöðu til ESB-aðildar. Tilraunir til málamyndasamstöðu eru dæmdar til að misstakast og ESB-andstaðan til vinstri hverfur ekki með hókuspókus-orðaleppum.

 

Ástand samfélagsmála á Vesturlöndum er uggvænlegt og á rætur í ósjálfbæru hagkerfi sem leiðir rakleitt í öngstræti. Birtingarform þess er annars vegar efnahagskreppur með atvinnuleysi og vaxandi misskiptingu og hins vegar eyðing náttúruauðlinda og ógnvænlegar loftslagsbreytingar. Lausnin sem vísað er á af ráðandi öflum er hagvöxtur drifinn áfram af neyslukapphlaupi og skuldsetningu. Þróunarríki með Kína í fararbroddi feta sömu slóð. Verði ekki róttæk breyting á þessari stefnu rekur mannkyn fyrr en varir upp á sker. Íslendingar búa um margt við betri forsendur en aðrar þjóðir til að snúa af þessari braut, reynslunni ríkari af kollsiglingu haustið 2008. Til að það gerist þarf í senn að varðveita og treysta sjálfsforræði þjóðarinnar og ryðja braut fyrir nýja hugsun þar sem sjálfbærni og hófstilling eru höfð að leiðarljósi. Mættum við biðja fyrr en seinna um Alþingi sem hlúir að slíkum breytingum.“

 

Áróðursmeistarar ESB-sinna miða við nafnvexti ekki raunvexti

Haraldur Ólafsson, prófessor í veðurfræði, benti nýlega á að þegar rætt er um langtímalán til íbúðakaupa sé réttara að miða við raunvexti en ekki nafnvexti, eins og áróðursmeistarar Samfylkingarinnar gerðu óspart í kosningabaráttunni með Árna Pál í broddi fylkingar.

 

Í seinni tíð er það ein helsta áróðursaðferð ESB-sinna að ræða um háa vexti á Íslandi því til sönnunar að Íslendingar þurfi að ganga í ESB og taka upp evru. Vissulega hafa nafnvextir verið háir hér á landi en raunvextir hins vegar ekki. Í grein í Fréttablaðinu  26. apríl s.l. sýndi Haraldur Ólafsson fram á í rökfastri grein sem bar heitið „Írinn borgar þrjár íbúðir en Íslendingurinn tvær“ að þeir Íslendingar sem tekið óverðtryggð lán undanfarin ár hefðu í reynd borgað minna fyrir húsnæðislánin en ýmsir aðrir íbúar Evrópu. Miðað við vexti Arionbanka og Írlandsbanka og verðbólguþróun væru Írar að borga helmingi meira að raungildi en Íslendingar. Grein Haralds veðurfræðings var svohljóðandi:

 

„Fáar þjóðsögur eru lífseigari en sú að lánsfé sé óhemju dýrt á Íslandi, nema ef vera skyldi sú saga að með innlimun landsins í Evrópusambandið opnist flóðgáttir ódýrra peninga sem rigna muni yfir Íslendinga. Viðskiptablaðið hefur eftir ummæli Björgvins G. Sigurðssonar á Alþingi 13. mars sl. um að Íslendingar greiði sem nemur aukaíbúð umfram aðra í formi hárra vaxta. Í Fréttablaðinu 10. apríl segir Magnús Orri Schram að Íslendingar borgi miklu meira fyrir íbúðir en aðrir. Ekki ósvipað stef kveður Mörður Árnason í Fréttablaðinu 18. apríl og margir aðrir hafa haft svipuð orð, oft í sama mund og vistin í Evrópusambandinu er lofuð og prísuð.

 

Raunvextir  mæla verð á lánsfé, en það eru vextir að frádreginni verðbólgu. 7% vextir í 5% verðbólgu samsvara nærri 2% raunvöxtum. Fáir mundu telja slíkt leiguverð á peningum tilefni til sárra kvartana, þótt einhverjum gæti þótt 7% hátt hlutfall við fyrstu sýn. Miðað við verðbólgu 2012 og lán með föstum vöxtum til 5 ára í Arion banka eru raunvextir húsnæðisláns á Íslandi 2,3%. Í því evrulandi sem næst okkur er, Írlandi, eru raunvextir húsnæðislána í Írlandsbanka reiknaðir með sama hætti 3,6%. Að gefnum þessum forsendum óbreyttum og eins að tekið sé kúlulán fyrir öllu kaupverðinu má segja til samræmis við það orðfæri sem nú er vinsælt að eftir 30 ár borgi Íslendingurinn tæpar tvær íbúðir en Írinn tæpar þrjár íbúðir. Ekkert segir þó að þessi munur geti ekki breyst í hvora áttina sem er. Eins má vafalaust finna staði í Evrópu þar sem kjörin eru ýmist lakari eða betri fyrir lántaka en í Írlandsbanka.

 

Íslendingar sem tekið hafa óverðtryggð lán hafa undanfarin ár borgað ívið minna fyrir húsnæðislán en ýmsir aðrir íbúar Evrópu, en það hefur ekki alltaf verið þannig. Raunvextir á Íslandi hafa oft verið 1-2 prósentustigum hærri en í nágrannalöndunum. Það ætti ekki að koma á óvart. Vextir ráðast m.a. af aldri einstaklinga í samfélaginu og vilja til sparnaðar, en hvorugt vinnur með lágum vöxtum á Íslandi. Ekki er á hinn bóginn augljóst samhengi milli stærðar myntsvæða og raunvaxta, enda eru raunvextir ekki bara breytilegir í tíma heldur líka milli landa á sama myntsvæði og jafnvel milli hreppa í sama landi. Eins er peningur misdýr eftir því hver lánar. Það þekkja þeir sem flutt hafa viðskipti sín milli banka eða sjóða á Íslandi. Einhvern tímann gæti sú staða komið upp að verð á lánsfé verði hátt á Íslandi, svo hátt að menn vilji grípa í taumana. Þá eru hæg heimatökin, því til er kerfi vaxtabóta og fjármagnstekjuskatts sem stilla má með einu pennastriki. Nú þegar er það kerfi reyndar keyrt á fullu þrátt fyrir að raunvextir séu lágir.

 

Nú er það svo að fyrrnefndir frambjóðendur sem tóku til máls um verð á lánsfé eru sómamenn, enda hafa þeir allir gefið kost á sér til að sinna fremur vanþakklátum þjónustustörfum fyrir þjóðina. Skiljanlega hafa þeir ekki haft tækifæri til að fara yfir skrýtnar vaxtatölur sem sveima um í umræðunni eins og draugar að nóttu. Þeim gefst vonandi góður tími til þess eftir kosningar.

 

Aðrir ákafamenn um innlimun Íslands í Evrópusambandið ættu svo að leita að öðrum og betri rökum en að með aðild Íslands komi miklir og ódýrir leigupeningar. Sú leit gæti reynst erfið og þá er hægast að hætta henni og snúa sér að þarfari málum. Það yrði auðvitað best fyrir alla.“

 

Þetta eru orð í tíma töluð. Það er með miklum ólíkindum hve sjaldan er talað um vaxtamál á Íslandi af rökhugsun og skynsemi. Raunvextir og nafnvextir eru tvennt gjörólíkt.

Kosningaloforðin fjármögnuð með lánum