Horft fram á veginn: Barátta, biðstaða eða búið

Ef litið er á aðildarviðræðurnar að Evrópusambandinu í samhengi íslenskra stjórnmála nú, þegar fáir efast um að stefni í ríkisstjórn Framsóknar og Sjálfstæðisflokks, er staðan ekki eins einföld og ætla mætti.

Búið: Á Heimssýnarblogginu voru á þriðjudaginn færð rök fyrir því að beinast lægi við að hætta viðræðunum færu þessir flokkar saman í stjórn. Jafnframt var bent á að það kynni að vera úrlausnarefni hvernig það yrði gert með formlegum hætti. Þarna var gengið út frá því að fyrirvari beggja flokkanna um að viðræðum yrði ekki haldið áfram nema að undangenginni þjóðaratkvæðagreiðslu væri óþarfur. Unnt væri að hætta strax. Fyrirvarinn væri settur inn til að halda opnum möguleika á að fara í samstarf við flokka sem vildu halda aðildarviðræðum og aðlögunarferli áfram. Verði viðræðum hætt er málið búið, ekki aðeins í bili heldur um langa hríð. Og hægt að snúa sér að mikilvægari málefnum sem þarfnast úrlausnar. Þar er mikið verk að vinna fyrir okkur vinstra fólkið að veita hægri öflunum gríðarlegt aðhald og koma í veg fyrir að farið verði inn á brautir frekari einkavinavæðingar og niðurskurðar í samfélagsmálum, svo sem heilbrigðismálum. Óneitanlega væri það skynsamlegri barátta en að standa í argaþrasi um ESB.

Barátta: Vera má þó að þrátt fyrir góðan rökstuðning muni þessir flokkar velja þann kost að láta fara fram þjóðaratkvæðagreiðslu um hvort halda eigi viðræðum áfram. Það yrði þá líklegast gert vegna ákafra ESB-sinna sem er að finna í báðum flokkunum. Nú þekki ég ekki til innanbúðar í þessum flokkum enda langt vinstra megin við þá. En þessi möguleiki er fyrir hendi. Þá væri framundan barátta ESB-sinna og okkar hinna. Þótt kosningin yrði að forminu til um hvort halda ætti aðildarviðræðum og aðlögunarferli áfram þá myndi umræðan alla vega að hluta til snúast um hvort Ísland ætti að ganga í ESB. Vítin frá nýliðnu kjörtímabili eru til að varast, vinstri menn verða að taka málefnalega afstöðu en ekki lenda í skotgröfum gegn komandi ríkisstjórnarflokkum og styðja aðild bara til að klekkja á andstæðingum. Meiri reisn væri í því að leiða baráttu sem fjallar um það hvers vegna ekki er rétt að ganga lengra í aðlögun að ESB. Rök vinstri manna skýra það best.

Biðstaða: Það hefur gerst fyrr að marklaust orðalag um mikilvæg málefni sé valið í stjórnarsáttmálum. Oftast er það til að kaupa sér tíma. Verði sú niðurstaðan í komandi stjórnarsáttmála að einhvers konar biðstaða komi upp, til dæmis með því að framlengja núverandi ástand hægagangs í viðræðum (á yfirborðinu alla vega), þá kemur upp biðstaða. Í biðstöðu eru oft teknar mjög vondar ákvarðanir, fyrir luktum dyrum og án lýðræðislegrar umræðu. Vondur kostur.

-AB