Upptaka gjaldmiðils annars ríkis er dýr og áhættusöm

Upptaka evru er bæði mjög fjarlægur og áhættusamur kostur, eins og dæmin í Grikklandi, Portúgal og Írlandi sanna. En einhliða upptaka gjaldmiðils annars ríkis er einnig mjög áhættusöm leið og jafnframt dýr fyrir ríkið og þar með íslenska skattgreiðendur.

Frosti Sigurjónsson, rekstrarhagfræðingur, ritar fróðlega og vandaða  grein á mbl.is og fjallar þar um þá áhættu sem fylgir einhliða upptöku annars gjaldmiðils. Greinin ber nafnið: „Hin hliðin á einhliða upptöku" og fer hér á eftir:

„Einhliða upptaka annars gjaldmiðils hefur verið kynnt sem valkostur við það að hafa sjálfstæða mynt í landinu. Því miður er engin lausn í gjaldmiðlamálum þjóðarinnar gallalaus, en einhliða upptöku fylgir veruleg áhætta. Talsmenn einhliða upptöku hafa gert kostum fyrirkomulagsins góð skil, en það líka nauðsynlegt að skoða gallana.

Einhliða upptaka framkvæmd

Einhliða upptaka erlendrar myntar t.d. kanadollars færi þannig fram að fyrst væri ákveðið skiptigengi og tímasetning upptökunnar. Kaupa þyrfti inn nægilegt magn af kanadískum seðlum og klinki til að skipta út öllum krónuseðlum og mynt sem eru í umferð. Til þess þyrfti andvirði 40 ma ISK sem taka þyrfti að láni eða með núverandi forða. Setja þyrfti lög um að öllum innistæðum, lánum og samningum væri breytt á skiptigenginu úr ISK yfir í CAD. Breyta þyrfti sjálfsölum og hraðbönkum fyrir Kanadadollara. Kanadadollari væri lögeyrir landsins og mætti greiða með honum skatta og skuldir.

Hættan

Innstæður í bönkum hér eru vel yfir 1.000 ma ISK en þeim væri með lögum breytt í CAD. Þessar innstæður væru þá a.m.k. 25 sinnum hærri fjárhæð en CAD seðlaforðinn. Það er augljóst að þótt bara lítið brot af þessum innstæðum vildi streyma úr landi, myndi CAD seðlaforðinn fljótlega tæmast. Þá þyrfti að taka enn meiri forða að láni og í raun engin trygging fyrir því að sú viðbót myndi duga.

Seðlabankinn mætti að sjálfsögðu ekki prenta Kanadadollara og bankar hefðu því engan lánveitanda til þrautavara. Bankarnir gætu lent í því að geta ekki afhent dollara. Þá þyrfti að hringja í AGS til að bjarga málum.

Sveiflurnar halda samt áfram

Vegna fámennis og mikilla auðlinda eru sveiflur tíðar í okkar hagkerfi. Í niðursveiflum hefur það jafnan komið í hlut krónunnar að láta undan. Afleiðingin af því er verðbólga og krónan hefur því ekki verið góður geymslustaður verðmæta. Kosturinn er hins vegar sá að hagkerfið hefur getað aðlagað sig hratt að sveiflum og atvinnustig haldist hátt.

Verði tekin upp önnur mynt mun hagkerfi okkar áfram verða sveiflukennt enda breytir upptakan litlu um raunverulegar orsakir sveiflna sem eru fámennið og auðlindirnar. En við bætist að sveiflur erlendu myntarinnar gætu oft reynst mjög úr takti við stöðu mála hér. 

Gallar fasts gengis

Einhliða upptaka getur leitt til aukinnar misskiptingar. Niðursveifla í hagkerfi með fast gengi leiðir til þess að eignafólk flytur sparifé sitt til landa þar sem betur árar. Útstreymið dregur úr fjárfestingum og framkvæmdum, atvinnuleysi eykst, vextir hækka og niðursveiflan dýpkar. Þurfi að lækka laun með handafli, þá er fyrirstaðan jafnan minnst hjá þeim sem eru í slakri samningsstöðu og eiga erfitt með að finna störf erlendis. Gengislækkun er vissulega ekki góð en sé leiðrétting ekki umflúin þá kemur gengisbreyting mun jafnar niður á íbúum landsins en innri gengisfelling við fast gengi.

Kostnaður

Ýmis kostnaður myndi falla til, jafnvel þótt allt gangi að óskum. Í fyrsta lagi þarf að taka saman þann kostnað sem fylgir því að framkvæma myntskiptin í upphafi en hann gæti numið einhverjum milljörðum.

Svo er það myntsláttuhagnaðurinn sem hingað til hefur runnið til íslenska ríkisins. Hann myndi tapast úr landi og renna til Kanada. Þeir sem tala fyrir einhliða upptöku Kanadadollars telja að myntsláttuhagnaður sé um 0,5-1,0% af þjóðarframleiðslu, þá sé miðað við hóflega verðbólgu. Kostnaðurinn væri þá 10-15 milljarðar árlega sem rynnu til Kanada. Meiri hagvöxtur eða verðbólga myndu auka þann kostnað.

Þeim sem vilja kynna sér einhliða upptöku nánar er bent á vefinn www.einhlida.com"

Athugasemdir

[Ásmundur Harðarson (IP-tala skráð) 5.3.2012 kl. 16:23]

Umræðan um einhliða upptöku annars gjaldmiðils endurspeglar annars vegar viðurkenningu á að krónan er ónothæf sem gjaldmiðill og hins vegar andstöðu við að taka upp evru eða þá skoðun að það taki of langan tíma að fá evru.

Vissulega er tíminn vandamál. En það er rétt að skoða það hvort krónan geti ekki komist í einhvers konar skjól hjá Evrópska seðlabankanum við aðild þangað til evran verður tekin upp vonandi 2-3 árum seinna.

Eins og Frosti Sigurjónsson bendir á er einhliða upptaka annars gjaldmiðils, eins og kanadadollars, bæði dýr og áhættusöm. Hún  væri því algjört neyðarúrræði til að leysa skammtímavanda.

Það væri nær lagi að hefja viðræður við ESB um að taka einhliða upp evru þangað til við uppfyllum skilyrði til að verða fullgyldir meðlimir í myntbandalaginu. Evran hentar okkur miklu betur en kanadadollar enda er mest af okkar viðskiptum í evrum.

Slíkar viðræður eru væntanlega háðar því skilyrði að við stefnum á fulla þátttöku í myntbandalaginu. Þær geta því tæpast hafist fyrr en það er ljóst að við veljum aðild. 

Það er með ólkindum að menn skuli enn láta sér detta í hug að nota krónuna áfram eftir allt sem dunið hefur yfir af hennar völdum. Jafnvel alvarlegar líkamsárásir örvæntingarfullra skuldara með stökkbreytt lán af völdum krónunnar virðist engu ætla að breyta.

[Gunnlaugur I (IP-tala skráð) 5.3.2012 kl. 17:24]

@ Ásmundur Friðriksson.

Bara til þess að leiðrétta rangfærslur þínar og glámskyggni.

Þá er og verður enginn meirihluti né sátt eða samstaða á því að taka hér upp EVRU með því að ganga fyrst í ESB.

Í öðru lagi þá hefur ekki sýnt sig að mörg svæði sem hafa tekið upp EVRU hafi haft af henni nokkurt minnsta skjól.

Þess þá heldur hefur hún verið þeim þung byrði og í raun er allt EVRU svæðið á fallandi fæti með gríðarlegt atvinnuleysi eða meðaltals atvinnuleysi sem er nú 10,7% og fer hækkandi. Meðaltals atvinnuleuysið er u.þ.b. 50% hærra en það er nú á Íslandi. Auk þess er EVRU svæðið með samdrátt í hagkerfinu og lækkandi hagvöxt, sem gerir það í heild að lélegasta hagvaxtarsvæði heims. Skuldatryggingarálag nánast allra ríkjanna eru neikvæðar og hefur farið hríðlækkandi. Nánast allra hagvaxtar- eða lífskjaraspár fyrir EVRU svæðið eru bæði til skamms eða langs tíma annaðhvort dökkar eða kolsvartar.

Alveg þveröfugt við Ísland með krónu þar sem atvinnuleysi er hvað minnst í Evrópu og fer lækkandi. Hagvöxtur mældist góður á síðasta ári og áfram er spáð góðum hagvexti. Skuldatryggingarálag landsins fer auk þess lækkandi. Allar hagvaxtar- og lífskjaraspár fyrir Ísland í bráð og lengd eru annaðhvort frekar góðar eða mjög bjartar, alla vegana miðað við ESB löndin.

Svo ætla ég að leiðrétta þær ítrekuðu rangfærslur hjá þér og mörgum fleiri EVRU/ESB sinnum að langmest af okkar útflutningi sé í EVRUM. Þetta er einfaldlega margtugginn haugalygi. Helstu útflutningsviðskipti okkar í erlendum gjaldeyri skiptast eftirfarandi:

US dollar 37%

EVRA 27%

Breskt Pund 14%

Dönsk króna 7%

Norsk króna 6%

Sænsk króna 4%

Aðrar myntir 5%

(Heimild Hagstofa Íslands)

Þarna sést þetta svart á hvítu. Þú skalt því hætta að nota þessa ESB lygi þína hér um að EVRAN sé lang mikilvægust í okkar útflutningi. Það er einfaldlega "Ásmundar lygi Harðarsonar"

[Ásmundur Harðarson (IP-tala skráð) 5.3.2012 kl. 18:45]

Gunnlaugur, ég er þegar búinn að leiðrétta ítrekað þessar rangfærslur þínar.

Margar ESB- eða evruþjóðir eru með minna atvinnuleysi en Ísland. Atvinnuleysið er mest á Spani um 23% en minnst í Austurríki 4%. Það er því mikil blekking fólgin í því að gefa í skyn að atvinnuleysi á Íslandi verði nálægt meðaltali ESB-landa eftir inngöngu okkar í sambandið.

Þvert á móti má búast við að það minnki með stöðugleikanum sem fylgir evru og aukinni samkeppnishæfni Íslands.

Skuldatryggingarálag flestra ESB- eða evruríka er lægra en Íslands.

Það er rétt að spár fyrir Ísland eru góðar þó að ýmsar hættur leynist víða. En horfurnar verða væntanlega enn betri í ESB. Sérstaklega munu þá ýmsar hættur tengdar krónunni heyra sögunni til. 

Hvernig öðrum ESB ríkjum vegnar breytir engu fyrir okkur. Við verðum áfram sjálfstætt ríki með okkar auðlindir þó að við tökum upp samstarf við önnur ríki í efnahagsmálum.

Mörgum ESB- eða evrulöndum vegnar mjög vel, öðrum mun verr.

Þessi skipting útflutnings milli gjaldmiðla sem þú sýnir er mjög villandi.

Vægi dollars er miklu minna en tölurnar gefa til kynna. Ástæðan er að langmest af útflutningi í dollurum er ál til evrusvæðisins. Ál er alltaf verðlagt í $US. En þar sem þetta er heimsmarkaðsverð þá hefur gengi evrunnar mikil áhrif á það. Auk þess hverfur allur arður af álsölu úr landi. 

Meira máli skiptir því hvert útflutningurinn fer. Yfir 70% útflutningsverðmætisins fer til ESB-landa. Ef við bætum EES-landinu Noregi við er það yfir 76%. Yfir 50% útflutningsverðmæta fer til evrulanda.

http://www.visir.is/yfir-70-prosent-af-utflutningi-islands-er-til-esb/article/2011111119076 

[Hans Haraldsson (IP-tala skráð) 5.3.2012 kl. 19:17]

Ásmundur: Hvað áttu við með "skjól" hjá Seðlabanka Evrópu? Áttu við að þeir myndu lána okkur evrur til að kaupa krónur og halda uppi genginu eins og í ERM II?

Væri það ekki svolítið áhættusamt "skjól"?

[Gunnlaugur I (IP-tala skráð) 5.3.2012 kl. 19:53]

Þú heldur enn áfram þínum villandi og röngu lýsingum á útflutningsverðmæti þjóðarinnar sem þú reynir enn og aftur að ljúga að okkur að sé mest í EVRUM.

Fréttin sem að þú vísir í á Visir.is leiðir þetta líka í ljós þegar þeir tala um vöruútflutning til EVRU landa, en minnast ekkert á vörusölu í Evrum. Þeir minnast nefnilega ekkert á í hvaða gjaldmiðli er verið að selja vörurnar og hver og hvar enda- notandi vörunnar er staðsettur.

Vöruútflutningur sem er á leið til Japan og Asíu svo og Afríku og jafnvel Suður Ameríku fer frá Íslandi fer að lang stærstum hluta í vörugámum um Rotterdam umskipunar höfnina í ESB og EVRU landinu Hollandi.

Þetta á t.d. við allar okkar gríðarlegu verðmætu sjávarafurðir sem seldar eru til Japan og annarra asíu landa. Einnig öll skreið sem seld er til Afríku. Sama á við um stóran hluta álframleiðslunnar sem fer til Kína og annarra asíulanda. Sama á við um allan innflutningin t.d. innflutning bíla og véla frá Japan og Asíu hann fer að nær öllu leyti í gegnum hafnir í Evrópu en er ekki Evrópskur varningur og greiðist fyrir annaðhvort í dollurum eða Yenum. Þannig eru þessar tölur um innflutning frá ESB/EVRU löndum líka mjög villandi og rangar.

Ég stend því fyllilega við þessa töflu hér að ofan og læt þig ekkert komast upp með svona ESB blekkingar og lygar, "Ásmundur ESB lygari Harðarson".

[Ásmundur Harðarson (IP-tala skráð) 5.3.2012 kl. 21:13]

Gunnlaugur. þú þarft að lesa betur það sem þú svarar.

Ummæli mín um efni  fréttarinnar er algjörlega í samræmi við fréttina sjálfa. Ég tilgreini útflutning til ESB- og evru landa en ekki útflutning í evrum.

Ásakanir þínar um lygar af minni hálfu eru því úr lausi lofti gripnar. Fátt er jafnaumt og ásaka menn um lygar af engu tilefni.

Ég sagði ekki að þínar tölur væru rangar, aðeins að þær væru villandi að því er dollar varðar. Það skiptir ekki öllu máli hver gjaldmiðillinn er. Sumar vörur, þar á meðal ál, eru seldar í dollurum alls staðar í heiminum.

Markaðurinn mótar verð þeirra óháð gjaldmiðlinum sem þær eru seldar í.

Það stenst ekki að úflutningur til Asíulanda eða Suður-Ameríku sé talinn sem útflutningur til evrulanda bara vegna þess að honum er umskipað í evrulandi.

Í skiptingu Hagstofunnar á útflutningi milli landa eru lönd í þessum heimsálfum tilgreind sérstaklega.

Miðað við að útflutningur til Bandaríkjanna er örfá prósent sýna þínar tölur að það getur vel staðist að útflutningur til evrulanda sé yfir 50%, 70% til ESB-landa og yfir 75% ef EES-lönd eru talin með.

Það er því ekkert ósamræmi á milli þinna talna og fréttarinnar.

[Ásmundur Harðarson (IP-tala skráð) 5.3.2012 kl. 21:32]

Hans, einn vandinn við krónuna eru ýktar sveiflur á gengi hennar langt umfram það sem hagsveiflur gefa tilefni til.

Þessar sveiflur eru stórhættulegar. Niðursveifla á gengi  er td tækifæri fyrir vogunarsjóði til að skortselja krónur og keyra gengi hennar niður út öllu valdi.

Við ráðum ekki við þennan vanda. Til þess þarf gjaldeyrissjóðurinn að vera miklu stærri en nokkur von er til að við getum staðið undir. ECB færi hins vegar létt með það.

Ef ESB er leitt fyrir sjónir að við þurfum nauðsynlega slíka aðstoð til að losa gjaldeyrishöftin og búa okkur undir upptöku evru þá er aldrei að vita nema þeir aðstoði okkur.

Ég veit ekki hvernig menn myndu útfæra þetta. Ein leiðin er að ECB kaupi krónur þegar gengið er á hraðri niðurleið til að snúa gengisþróuninni við og selji þær svo aftur þegar bóla er hlaupin í krónuna til að stöðva hana. 

[Ásmundur Harðarson (IP-tala skráð) 5.3.2012 kl. 22:50]

Willem H. Buiter, hagfræðiprófessor við London Scool of Economics er einn fárra erlendra hagfræðinga sem þekkja vel til íslenskra aðstæðna eftir margra ára reynslu. Hann mælir með ESB-aðild og upptöku evru en gegn einhliða upptöku evru. Hann staðfestir að með ESB-aðild og upptöku evru verður ECB lánveitandi til þrautavara. Sumir hafa látið Björn Bjarnason og Styrmi Gunnarsson plata sig og fullyrða að þetta sé rangt. 

"Með fullri aðild að Myntbandalagi Evrópu

hafi íslenskar fjármálastofnanir hins vegar jafnan aðgang að millibankamarkaði auk

þess sem Seðlabanki Evrópu myndi þjóna sem lánveitandi til þrautavara fyrir

Íslendinga með sömu skilyrðum og aðrar evruþjóðir verða að hlíta.

Niðurstaða Buiter er sú að hagfræðilegar röksemdir mæla með inngöngu í

Myntbandalag Evrópu, en ekki með einhliða upptöku evrunnar. Vandinn sé hins vegar

sá að Ísland sé ekki aðili að ESB og því gangi pólitískar röksemdir nær gersamlega

gegn hvaða tegund af myntbandalagi sem er."

Buiter skrifaði ásamt Anne Sibert fræga skýrslu fyrir Landsbankann í apríl 2008. Þar var varað við hinu óhjákvæmilega hruni. Skýrslunni var stungið undir stól eins og frægt varð þegar skýrsla Rannsóknarnefndarinnar kom út.

https://notendur.hi.is/ajonsson/kennsla2008/iceland[1].pdf

[Hans Haraldsson (IP-tala skráð) 5.3.2012 kl. 23:26]

Ásmundur: Hvað græða hinir hræðilegu vogunarsjóðir á að fella krónuna ef gengið er við eðlilegt jafnvægi og hún fellur ekki meira eftir að þeir eru hættir að selja? Ég sé ekkert meiriháttar vandamál hérna (ofris krónunnar fyrir hrun og fall eftir stafaði af mun djúpstæðara vandamáli) og raunar alls ekkert vandamál sem hóflegur Tobin-skattur gæti ekki fyrirbyggt algjörlega.

Þú setur þetta upp eins og gjaldmiðlar sveiflist upp og niður í endalausu túlípanafári.

[Hans Haraldsson (IP-tala skráð) 5.3.2012 kl. 23:35]

Hvað varðar Buiter og Sibert þá er vitlaus klukka rétt tvisvar á sólahring. Þau höfðu í mörg ár boðað að þjóðargjaldmiðlar fengjust ekki staðist og að myntbandalagið væri framtíð Evrópu. Þegar þau komu til Íslands þá spáðu þau því auðvitað að íslenska bankakerfið myndi lenda í ógöngum vegna krónunnar.

Síðan hrundi bankakerfið en ekki vegna krónunnar heldur vegna þess að bankarnir voru fullir af verðlausu rusli. Það eina sem aðild að evrusvæðinu hefði gert fyrir okkur væri að bjóða upp á möguleikann á að demba stórum hluta bankaskuldanna á  herðar ríkisins, líkt og gert var á Írlandi.

Á meðan að Ísland hefur farið í gegn um erfiðleika hefur fjöldi þjóða með eigin gjaldmiðil dafnað vel.

Skrif Buiters frá því fyrir kreppu um nauðsyn þess að Bretland gangi í myntbandalagið þykja drepfyndin þar í landi þessa dagana.

[Ásmundur Harðarson (IP-tala skráð) 6.3.2012 kl. 00:25]

Hans, þessar tvær síðustu athugasemdir þínar sýna engan skilning á eðli gjaldmiðla eða hvers vegna skortsölu er beitt og hve skaðleg áhrif hennar eru.

Og skoðun þín á skýrslu Buiter og Síbert sýnir að þú getur ekki hafa lesið hana, ekki einu sinni stutta samantekt.

Greining þín á hvers vegna bankarnir fóru í þrot er alröng enda eru þetta atriði sem umheimurinn vissi ekki um né hafði grun um á þessum tíma. Ástæðurnar voru allt aðrar.

[Hans Haraldsson (IP-tala skráð) 6.3.2012 kl. 02:34]

Upplýstu mig þá, Ásmundur, hvernig græðir maður á að fella gengi ef það heldur ekki áfram að falla og hvernig í ósköpunum færi maður að því þrátt fyrir Tobin-skatt?

Ef að bankarnir hefðu átt betri eignir hefðu þeir getað gengið inn Seðlabanka Evrópu, eða aðra seðlabanka, og náð sér í lausafé jafn auðveldlega og svissneskir bankar.

Þeir féllu vegna þess að viðskiptamódelið var kolgalið.

[Hans Haraldsson (IP-tala skráð) 6.3.2012 kl. 02:41]

Segðu mér annars, Ásmundur, ef hagfræðingur semur skýrslu í apríl 2008 og leggur það til sem lausn við efnahagsvanda Íslands að landið sæki um aðild að ESB, ljúki aðlögunarviðræðum, mæti Maastricht-skilyrðunum og taki upp evru, telur þú þá að hann hafið verið að skilja aðstæður rétt?

Buiter og Sibert spáðu vissulega hruni, bara allt öðruvísi hruni en varð.

[Ásmundur Harðarson (IP-tala skráð) 6.3.2012 kl. 07:38]

Hans, Buiter og Sibert sáu að bankarnir gátu ekki lifað af nema annaðhvort að flytja úr landi eða að Ísland væri í ESB.

Þau gátu auðvitað ekki séð fyrir fall Lehman Brothers sem var ástæðan fyrir því að hrunið varð á þessum tíma. Annars hefði það getað dregist á langinn.

Buiter og Sibert eru ekki spámenn um hluti sem enginn getur séð fyrir. En þau greindu stöðuna í aðalatriðum hárrétt.

Það má líkja greiningu Buiter og Sibert við mat verkfræðings á styrkleika mannvirkis. Hann getur metið að mannvirkið þoli ekki vindstig yfir ákveðnu marki.

En hann getur ekki sagt fyrir um hvenær slíkt óveður skellur á.     

[Ásmundur Harðarson (IP-tala skráð) 6.3.2012 kl. 08:15]

Vogunarsjóðir valda panikk á markaði og hætta að skortselja löngu áður en verðhrun hættir.

Að lokum hafa fjárfestar misst trúna á gjaldmiðlinum svo að hann fer ekki aftur upp að ráði. Ég sé ekki að Tobin skattur upp á 0.1% eða þar um bil breyti miklu í þessu sambandi.

Hrun á gengi krónunnar gerði skuldastöðu bankanna miklu verri en áður og olli auk þess vantrú á íslenskum efnahag. Skuldirnar voru nú orðnar það miklar að ríkið var ekki talið geta ábyrgst þær. Auk þess var gjaldeyrisvarasjóður seðlabankans nánast tómur.

Millibankaviðskipti lokuðust að mestu við fall Lehman Brothers. Bankar voru því í stórum stíl háðir þrautavaralánum frá sínum seðlabanka. 

Íslenski seðlabankinn gat hins vegar ekki sinnt þessu hlutverki sínu.

Það var því ekki afkoma bankanna sem olli hruni þeirra þegar þarna var komið við sögu enda fengu þeir góða umsögn á þessum tíma.

[Hans Haraldsson (IP-tala skráð) 6.3.2012 kl. 12:36]

Ásmundur: Þú talar eins og megnið af viðskiptum með gjaldmiðil séu vegna spákaupmennsku þar sem allir rjúka til og selja ef gjaldmiðillinn lækkar og kaupa ef hann hækkar. Veruleikinn er alls ekki svona. Megnið af gjaldeyrisviðskiptum er vegna eðlilegra viðskipta og það þarf ekkert smávegis gengisfall til að koma af stað einhverju paniki því að flestir sem eiga krónur við eðiliegar aðstæður eru með þær til þess að mæta útgjöldum í krónum.

Annars var frægasta árás sögunnar á gjaldmiðil gerð einmitt vegna fastgengis en ekki þrátt fyrir það. George Soros nýtti sér að Englandsbanki var að reyna að halda gengi pundsins of háu og var tilbúin að verja það með því að ausa úr gjaldeyrisvarsjóðnum.

Ef Seðlabanki Íslands fær stórar lánalínur hjá Seðlabanda Evrópu til að halda fastgengi gagnvart evru (Seðlabanki Evrópu gerir svona hluti ekki á eigin reikning) þá ætti það frekar að laða að ævintýramenn en hitt.

[Hans Haraldsson (IP-tala skráð) 6.3.2012 kl. 12:41]

Hvað varðar Buiter og Sibert þá myndi ég gjarnan vilja vita hvernig stendur á því að kenningar þeirra um vandamál sem fylgja smærri gjaldmiðlum hafa ekki staðist almennt, þótt hrun hafi orðið á Íslandi.

Er það ekki bara vegna þess að þær eru bölvuð vitleysa?

[Ásmundur Harðarson (IP-tala skráð) 6.3.2012 kl. 14:19]

Hans, hvaða gjaldmiðla áttu við? Jafnvel 10-20 sinnum stærri gjaldmiðlar en íslenska krónan teljast litlir.

Annars liggur það í augum uppi að gjaldmiðlar eru viðkvæmari eftir því sem þeir eru minni.

Vegna þess hve lítill gjaldmiðill krónan er þá getur megnið af viðskiptunum hæglega verið spákaupmennska yfir takmarkaðan tíma þegar um er að ræða stönduga vogunarsjóði.

Fyrri hluta árs 2008 komu hingað til lands fulltrúar bandarísks vogunarsjóðs. Einn þeirra lét hafa það eftir sér, eftir því sem birtist í fjölmiðlum, að hann ætlaði sér að verða frægur fyrir að rústa íslensku krónunni. 

[Hans Haraldsson (IP-tala skráð) 6.3.2012 kl. 17:30]

Ásmundur: Það er hægt að fella hvaða gjaldmiðil sem er ef það er á annað borð einhver gróði í því. Soros græddi á að fella pundið vegna þess að 1)hann vissi (og vissi að aðrir vissu) að pundið var of hátt skráð og 2) tókst að giska rétt á þá upphæð sem Englandsbanki var tilbúinn að nota til að verja ERM tenginguna. Gróðinn hans var gjaldeyririnn sem Englandsbanki notaði til að reyna að verja gengið!

Soros hætti að selja pund (sem hann hafði tekið að láni) á u.þ.b sama tíma og Englandsbanki hætti að kaupa. Þá var tengingin brostin og gengið hélt áfram að falla. Soros gat síðan keypt pund aftur ódýrar og greitt upp lánin en mismunurinn var gróði. Soros og félagar löbbuði frá þessu með stóran part af gjaldeyrisvaraforða Hennar hátignar í vasanum. Þess vegna er oft talað um Soros sem manninn sem rændi Englandsbanka.

Lexían er að fastgengisbrölt er einmitt það sem spákaupmenn geta grætt hvað mest á.

[Ásmundur Harðarson (IP-tala skráð) 6.3.2012 kl. 19:49]

Hans, ef einn gjaldmiðill er að stærð aðeins 1/100 af stærð annars gjaldmiðils þá má reikna með að það sé 100 sinnum auðveldara að fella hann.

Sérgjaldmiðill fyrir 320.000 manna þjóð gengur ekki upp. Lágmarksstærð er líklega allavega 10 sinnum stærri.

[Stefán (IP-tala skráð) 7.3.2012 kl. 06:33]

Lichtenstein, eru þeir með eigin gjaldmiðil?

[Ásmundur Harðarson (IP-tala skráð) 8.3.2012 kl. 10:21]

Lichtenstein er með svissneska franka.