Skuldakreppa æðir yfir evrusvæðið eins og skæður faraldur

Fyrst var það Írland, síðan Portúgal, þá Grikkland og nú er allt í uppnámi út af stöðunni á Spáni og Ítalíu. Öll eru þessi lönd með evru sem gjaldmiðil og lúta í peningamálum yfirstjórn Seðlabanka Evrópu sem staðsettur er í hjarta fjármálalífs Þýskalands, Frankfurt. Þar var neyðarfundur haldinn í gær til að ræða hvernig róa mætti markaði. Ástandið fer versnandi viku eftir viku og ljóst þykir að leiðtogafundur evruríkjanna í Brussel fyrir tveimur vikum leysti engan vanda. 

 

Bresk hugveita heldur því fram, að Ítalía geti lent í greiðslufalli. Skuldir Ítalíu nemi nú 128% af vergri landsframleiðslu og geti farið upp í 150% árið 2017 ef lántökukostnaður ríkisins verði áfram yfir 6%. Fari hann í 4% verði skuldirnar eftir sem áður 123% á árinu 2018. Þá eru vaxandi áhyggjur uppi um stöðu Frakklands en lántökukostnaður Frakka er orðinn talsvert hærri en hjá Þjóðverjum. 

Athyglin beinist þó mest að Ítalíu. Efnahagur landsins mun vera hinn þriðji stærsti á evrusvæðinu og tvisvar sinnum stærri en samanlagður efnahagur Grikkja, Portúgala og Íra. Fullyrt var í fréttum hjá BBC að ekki sé við því að búast að nokkur hafi efni á því að veita Ítölum neyðarlán. Hingað til hefur þeim þó tekist að komast hjá skuldakreppu ríkisins en hlutfall ríkisskulda þeirra miðað við landsframleiðslu er meðal hins hæsta á evru-svæðinu, 120%.

Haft er eftir Michael Hewson, greinanda hjá CMC Markets í viðtali við BBC: „Þetta snýst ekki um Ítalíu. Þetta snýst um framtíð evrunnar. Um leið og einn dómínó-kubbur fellur snýr markaðurinn sé að hinum næsta. Þetta snýst ekki heldur um ítalska banka. Þetta snýst um skuldir ítalska ríkisins. Eina ástæðan fyrir því að rætt er um bankana í þessu sambandi er vegna þess hve mikið fé þeir hafa lánað ríkinu.“ 

 

Ljóst er að fjárflótti frá evrusvæðinu er hafinn. Það kemur því ekki á óvart að eina ríkið í vestanverðri Miðevrópu sem á því láni að fagna að vera ekki með evru eða í ESB, Svissland, glímir nú helst við þann vanda að innstreymi fjármagns til landsins er alltof mikið. Svissneski frankinn hefur styrkst meira en nokkru sinni gagnvart evru og dollar. Þjóðbanki Sviss (SNB) lækkaði óvænt viðmiðunarvexti í gær í viðleitni til að draga úr ásókn í svissneska frankann. Bankinn segir gengi hans „verulega ofmetið“. Svipað er að gerast í Japan. Þar reyna stjórnvöld að lækka gengi yensins.

 

Hækkun á skuldatryggingarálagi er fyrirboði um vandræði. Löndin þrjú sem þegið hafa neyðarlán, Grikkland, Írland og Portúgal, eru kominn í algjöran sérflokk. Álagið á Spán hefur hækkað mikið í sumar, í maí var það 240 pkt. en er nú 418 pkt. Álagið á Ítalíu hefur hækkað um 100 pkt í sumar og er 366 pkt. Aftur á móti hefur álag á íslenska ríkið lækkað mjög mikið og haldist stöðugt undanfarna mánuði.  Nú stendur það í 257 punktum.

Hér heima er hópur fólks með Jóhönnu forsætisráðherra í broddi fylkingar sem enn á þann æðsta draum að ganga í ESB til að geta tekið upp evru. Ætlunin er að verja milljörðum af fé skattgreiðenda til að láta þann draum rætast sem fyrst. Þetta ákafa ESB-lið er þó áberandi hljóðlátt þessar vikurnar um þá atburði sem eru að gerast í Evrópu. Og hvað segja forystumenn VG þegar við blasir að viðhorf í gjaldmiðilsmálum eru gjörbreytt frá því sem var fyrir tveimur árum?  Finnst þeim eðlilegt að haldið sé áfram að ausa miklu fjármagni í undirbúning að inngöngu í ESB til að Íslendingar geti tekið upp evru?